EuRIC: Wielkie obietnice dekarbonizacji, małe wsparcie dla gospodarki o obiegu zamkniętym
EuRIC z zadowoleniem przyjmuje ambicję Komisji, aby przedstawić plan napędzający transformację energetyczną kontynentu i wzmocnienie przemysłu. Jednak Clean Industrial Deal (CID) nie zapewnia odważnych środków potrzebnych do osiągnięcia tych celów. Nie łączy skutecznie dekarbonizacji z cyrkularnością ani nie uznaje kluczowej roli, jaką recyklerzy UE odgrywają w ograniczaniu emisji dwutlenku węgla i generowaniu zasobów.
Zielona transformacja Europy, strategiczna autonomia i konkurencyjność przemysłowa zależą od zabezpieczenia własnych surowców. Wraz z Planem działań w zakresie metali i Ustawą o gospodarce o obiegu zamkniętym, CID ma potencjał, aby kształtować odporną na przyszłość strategię przemysłową, klimatyczną i energetyczną. Jednak jej sukces zależy od wykorzystania konkurencyjnych środków dekarbonizacji, które rozwiążą największe problemy Europy; gwałtownie rosnące ceny energii i duże uzależnienie od zasobów pierwotnych.
CID wyznacza cel wykorzystania materiałów w obiegu zamkniętym na poziomie 24% do 2030 r., ale brakuje mu konkretnych mechanizmów, aby go osiągnąć. Ponadto CID koncentruje się głównie na surowcach krytycznych (CRM), które stanowią jedynie ułamek przepływów materiałów w obiegu zamkniętym w Europie, jednocześnie nie chroniąc branż, które już zmagają się z niskim popytem i rosnącymi kosztami.
Julia Ettinger, Sekretarz Generalna EuRIC, stwierdziła: „Czysta Umowa Przemysłowa musi napędzać działania, a nie tylko ambicje. UE ma teraz wszystkie potrzebne narzędzia — od Critical Raw Materials Act po NZIA i samą Czystą Umowę Przemysłową. Wyzwaniem jest teraz ich efektywne wykorzystanie. Recyklerzy pilnie potrzebują wsparcia, ponieważ walczą z gwałtownie rosnącymi cenami energii, słabym popytem i nadmierną biurokracją. Nie może być dekarbonizacji i konkurencyjności bez gospodarki o obiegu zamkniętym, a zrównoważonej przyszłości bez silnego przemysłu recyklingowego”.
Zero Waste Europe wzywa do silniejszych środków w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym
Według organizacji ekologicznej Zero Waste Europe, program Clean Industrial Deal (CID) nie wykorzystuje w pełni potencjału gospodarki o obiegu zamkniętym na potrzeby tak bardzo potrzebnej transformacji gospodarczej.
Jedną z ambicji CID jest uczynienie UE światowym liderem w gospodarce o obiegu zamkniętym do 2030 r. CID stwierdza, że Komisja przyjmie ustawę o gospodarce o obiegu zamkniętym (CEA) w 2026 r. Ustawa ta ma ułatwić przejście z gospodarki odpadami, zwiększyć popyt na surowce wtórne i chronić cenne materiały.
Aline Maigret, szefowa działu polityki w Zero Waste Europe, stwierdza: „Clean Industrial Deal ustanawia ramy wysokiego szczebla, które nie idą wystarczająco daleko w uwalnianiu potencjału gospodarki o obiegu zamkniętym. Środki dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym, a w szczególności Deal, powinny służyć jako kompas przewodni do przekształcania sposobu, w jaki konsumujemy i produkujemy, wzmacniania społeczności i budowania odpornych gospodarek poprzez tworzenie miejsc pracy w sektorach gospodarki o obiegu zamkniętym. Wpływ CID będzie zależał od szczegółów, które pojawią się później”.
Ponadto, przy przewidywanym znacznym finansowaniu publicznym, przejrzystość i inkluzywność będą kluczowe. W tym względzie „Czysty Dialog Przemysłowy na temat gospodarki o obiegu zamkniętym jest mile widzianym krokiem” – dodaje Maigret – „pod warunkiem, że społeczeństwo obywatelskie będzie miało miejsce przy stole, a taki dialog zostanie rozszerzony na wszystkie tematy CID”.
CID słusznie uznaje potrzebę zmniejszenia zależności Europy od zawodnych łańcuchów dostaw poprzez zwiększenie odzysku i ponownego wykorzystania materiałów. Jednak sieć ochrony środowiska zauważa, że bez ram dotyczących strategicznego wykorzystania materiałów i zajęcia się niezrównoważonym śladem materiałowym UE, CID nie trafia w sedno.
Jedną z zachęt finansowych w zestawie narzędzi UE jest rozszerzona odpowiedzialność producenta (EPR), którą Komisja proponuje zmienić i zharmonizować. Jednym z powodów do obaw sieci jest to, że ta harmonizacja może obniżyć standardy i osłabić ochronę środowiska. Podczas gdy podejście CEA do EPR jest krokiem we właściwym kierunku, ponieważ digitalizacja i uproszczenie mogą wzmocnić zgodność i przejrzystość, nowe przepisy muszą unikać osłabienia regualcji.
Ponadto zobowiązanie CID do usprawnienia kryteriów end-of-waste musi chronić zdrowie ludzkie i środowisko. Prawdziwa cyrkularność wymaga czystszej produkcji i projektowania materiałów od samego początku, a także lepszych rozwiązań w zakresie utylizacji. Na przykład CID nie zajmuje się negatywnymi skutkami spalania odpadów i koncentruje się wyłącznie na odciąganiu odpadów od składowisk, zaniedbując tym samym holistyczne podejście, które obejmuje również środki mające na celu odciąganie odpadów od spalarni.
Czysta umowa przemysłowa grozi pominięciem kluczowego znaczenia produkcji tworzyw sztucznych dla europejskiej bazy przemysłowej
Plastics Europe zdecydowanie popiera program UE na rzecz konkurencyjności i dekarbonizacji oraz z zadowoleniem przyjmuje Clean Industrial Deal. Przedstawia on bardzo ważne i bardzo potrzebne środki, w tym inicjatywy mające na celu obniżenie kosztów energii, zmniejszenie biurokracji i stworzenie popytu rynkowego niezbędnego do zachęcenia do inwestycji w gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Nasi członkowie pozostają jednak głęboko zaniepokojeni faktem, że zasadniczy wkład europejskiego sektora tworzyw sztucznych w europejską bazę przemysłową jest nadal pomijany. Ponadto Clean Industrial Deal nie ma pilności potrzebnej do przywrócenia konkurencyjności unijnej produkcji tworzyw sztucznych i przywrócenia jej przejścia do zerowej emisji netto i obiegu zamkniętego.
Virginia Janssens, dyrektor zarządzająca Plastics Europe, powiedziała: „UE demonstruje ambitne przywództwo polityczne niezbędne do przywrócenia konkurencyjności, ale decydenci polityczni nie mogą sobie pozwolić na ciągłe pomijanie istotnego wkładu, jaki tworzywa sztuczne wnoszą do gospodarki UE, zapewniając niezbędne dane dla strategicznych sektorów UE, takich jak motoryzacja, technologie zerowej emisji netto, opieka zdrowotna, budownictwo i obronność, ani roli, jaką odgrywają w transformacji tych branż”.
„Europejska produkcja tworzyw sztucznych ma kluczowe znaczenie dla przyszłości bazy przemysłowej UE i szerszej autonomii strategicznej. Bez pilnych działań Europa będzie coraz bardziej zależna od importu żywic plastikowych i wyrobów gotowych z regionów, w których często obowiązują mniej rygorystyczne normy środowiskowe”.
Złożoność europejskiego systemu tworzyw sztucznych i długie cykle inwestycyjne oznaczają, że decyzje inwestycyjne podejmowane w ciągu najbliższych dwóch lat określą, czy i jak szybko będziemy w stanie zrealizować ambicje określone w Zielonym Ładzie UE i naszej mapie drogowej transformacji tworzyw sztucznych. Okno możliwości stawienia czoła wyzwaniom konkurencyjnym, przed którymi stoi nasza branża, i stworzenia bardziej sprzyjającego klimatu inwestycyjnego szybko się zamyka.
Przetwarzanie odpadów w energię ma kluczowe znaczenie dla czystego porozumienia przemysłowego
ESWET z zadowoleniem przyjmuje porozumienie Clean Industrial Deal i apeluje do decydentów o pełne uznanie przetwarzania odpadów na energię (WtE) za kluczowy czynnik przyczyniający się do czystej, cyrkularnej i bezpiecznej energetycznie Europy.
WtE odgrywa kluczową rolę w produkcji niedrogiej, niezawodnej energii, będącej głównym filarem Clean Industrial Deal. Przekształcając odpady niepodlegające recyklingowi w stabilną, lokalnie produkowaną energię, WtE zmniejsza zależność od paliw kopalnych i wspiera elektryfikację przemysłu i ogrzewanie miejskie. Jest to zgodne z Planem działania Komisji Europejskiej na rzecz niedrogiej energii, który ma na celu obniżenie kosztów energii i uwolnienie się od zmienności paliw kopalnych.
WtE realizuje również cel Clean Industrial Deal, jakim jest wzmocnienie pozycji lidera Europy w gospodarce o obiegu zamkniętym poprzez zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych i zmniejszenie zależności od składowisk odpadów. WtE osiąga to poprzez przetwarzanie resztkowych, niepodlegających recyklingowi odpadów oraz odzyskiwanie materiałów (metali i minerałów), a także cennej energii (energii elektrycznej, ciepła, pary, odnawialnych i niskoemisyjnych paliw). W ten sposób WtE odwraca uwagę od tych niepodlegających recyklingowi odpadów ze składowisk odpadów, zgodnie z hierarchią odpadów i nadchodzącym Circular Economy Act.
Ponadto WtE promuje cel Clean Industrial Deal, jakim jest zwiększenie dekarbonizacji, dzięki integracji technologii wychwytywania, wykorzystywania i składowania dwutlenku węgla (CCUS) w zakładach WtE. Poprzez wychwytywanie emisji CO₂ pochodzących z paliw kopalnych i biogennych za pomocą CCUS sektor WtE jeszcze bardziej przyspiesza redukcję i usuwanie emisji, wspierając nadchodzący Industrial Decarbonisation Accelerator Act. Działania te są zgodne z Clean Industrial Deal, który podkreśla znaczenie produkcji czystej technologii w Europie. Członkowie ESWET już teraz zapewniają najnowocześniejsze rozwiązania, które zwiększają konkurencyjność przemysłową Europy, jednocześnie wspierając dekarbonizację.
Niektóre okazje z niewielkimi gwarancjami
Clean Industrial Deal przedstawia wizję, która mogłaby pomóc w dekarbonizacji przemysłu europejskiego, ale wciąż jest zbyt wiele niewiadomych, ostrzega grupa ekologiczna ECOS. Aby UE pozostała konkurencyjna w perspektywie długoterminowej i była liderem czystego przemysłu, dobrostan ludzi i planety musi być wpleciony w każdy aspekt wdrażania tej strategii, mówi ECOS. W przeciwnym razie nie przyniesie to tego, co zostało obiecane.
W ramach Clean Industrial Deal UE podjęła pewne kroki w kierunku realizacji Europejskiego Zielonego Ładu. Na przykład cel redukcji emisji o 90% do 2040 r., skupienie się na redukcji kosztów energii i gotowość do szerszego stosowania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym.
Jednakże, biorąc pod uwagę wiele możliwych opcji wciąż dostępnych dla wielu różnych branż, ostateczny kierunek podróży nie jest jeszcze jasny, ostrzega grupa ekologiczna ECOS. Wiele drzwi pozostało otwartych na wdrożenie — dobrych i złych.
ECOS stwierdza, że publikacja jest mieszanką różnych elementów – w niektórych obszarach pojawiają się pozytywne sygnały, w innych zaś pojawiają się pytania.
Rynki wiodące: Zamówienia publiczne mogą stymulować rozwój rynków wiodących, jeśli są strategicznie zaprojektowane, aby to robić. Priorytetowe traktowanie kryteriów pozacenowych (takich jak efektywność środowiskowa i odporność) w przetargach publicznych napędza popyt na kluczowe dobra przemysłowe (takie jak zielony cement i stal) i jest ważnym krokiem. Jednak przedstawiono niewiele spostrzeżeń na temat tego, w jaki sposób UE zamierza połączyć kropki między różnymi elementami odpowiednich przepisów. Potrzebujemy jasnego planu.
Cement: Cement jest kluczową branżą dla Europy, z wysoką emisją CO2, a europejscy innowatorzy od dawna wzywają do podniesienia poprzeczki. Jest również energochłonny i wymaga zaktualizowanej i sektorowej zmiany, aby szybko zdekarbonizować. Jednak w przeciwieństwie do stali lub motoryzacji, otrzymuje niewiele uwagi w Clean Industrial Deal. Jest to niepokojące, ponieważ kluczowe polityki UE, takie jak unijny system handlu emisjami (ETS) i rozporządzenie w sprawie wyrobów budowlanych (CPR), pilnie muszą dostosować się do wielu niskoemisyjnych innowacji w zakresie cementu i betonu na rynku.
Gospodarka o obiegu zamkniętym: Ambicją Clean Industrial Deal jest uczynienie UE światowym liderem w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym do 2030 r. To zachęcające, ale brakuje zrównoważonego zarządzania zasobami, wystarczalności i redukcji popytu. Nie możemy wyjść z potrójnego kryzysu planetarnego za pomocą recyklingu — musimy również ograniczyć zasoby, których używamy. Ekoprojektowanie ma duży potencjał jako jedno z najskuteczniejszych narzędzi Europy do wspierania i upowszechniania innowacji i oszczędności energii. Jednak brak uwagi poświęconej skutkom toksycznego zanieczyszczenia dla zdrowia ludzi i środowiska, a także czystym strumieniom materiałów w gospodarce o obiegu zamkniętym, jest niepokojący.
Biogospodarka: Uwaga poświęcona biogospodarce jest zachęcająca, ponieważ w kontekście granic planetarnych biomasa jest rzadka. Należy skupić się na zmniejszeniu wpływu biogospodarki, przywróceniu natury, operacjonalizacji zasady kaskadowego użytkowania, wspieraniu sektorów, które są naprawdę zgodne z ambitnymi zasadami ekologicznymi i unikaniu niefortunnych efektów substytucyjnych.
