ZWE opublikowało wyniki badania zatytułowanego „Projektowanie ROP w celu wspierania konkurencyjności i strategicznej autonomii UE”. Badanie analizuje 30-letnią historię regulacji i proponuje ramy mające na celu zwiększenie obiegu zamkniętego.
„Wskaźnik wykorzystania materiałów w obiegu zamkniętym w UE nie wzrósł w ciągu ostatnich dziesięciu lat” — mówi Joan Marc Simon, założyciel ZWE. „W przypadku większości strumieni odpadów generowanie odpadów rośnie szybciej niż wskaźniki recyklingu, a niemal wszystkie fundusze mobilizowane za pośrednictwem ROP służą finansowaniu zbiórki i zarządzania odpadami, a nie zapobieganiu, ponownemu wykorzystaniu, naprawie lub ekoprojektowaniu”.
Badanie dowodzi, że opłaty ROP są niewystarczające, aby pozytywnie wpłynąć na projekt produktu. „Obecnie opłaty ROP w UE są po prostu zbyt niskie, aby coś zmienić” — wyjaśnia Simon. „Często stanowią mniej niż 0,5% kosztu produktu”.
„Jeśli chcemy, aby ROP napędzało gospodarkę o obiegu zamkniętym, potrzebujemy podwójnego systemu: jednej opłaty za przetwarzanie odpadów i drugiej na poziomie UE, która będzie motywować firmy do wybierania produktów nadających się do ponownego użycia, możliwych do naprawy i bardziej zrównoważonych”.
Oprócz ograniczonego wpływu obecnego ROP na zapobieganie powstawaniu odpadów i ich projektowanie, badanie wskazuje na spadek ponownego użycia i napraw, zróżnicowane wskaźniki zbiórki, niewystarczające pokrycie kosztów, brak przejrzystości, nieuczciwe korzystanie z rozwiązań i fragmentację jako główne problemy związane z ROP.
Producenci nie płacą swojej części
ZWE stwierdza, że wskaźnik wykorzystania materiałów objętych systemem obiegu zamkniętego w UE nie wzrósł w ciągu ostatnich 10 lat. Pierwszy filar koncentruje się na optymalizacji systemu, odnosząc się do harmonizacji przepisów w państwach członkowskich UE, przejrzystości, utworzenia centralnego rejestru producentów i ustanowienia europejskiego organu nadzorującego ROP w celu rozwiązania problemów administracyjnych i wyeliminowania zjawiska „pasażerstwa na gapę”, przy jednoczesnym wspieraniu „funkcjonującego jednolitego rynku odpowiedzialności producenta”.
Simon twierdzi, że zjawisko „pasożytnictwa” polega na tym, że „niektórzy producenci nie płacą swojej należnej części” za gospodarowanie odpadami wytwarzanymi przez ich produkty.
„To podkopuje firmy, które płacą i osłabia system jako całość. Bez silniejszego egzekwowania przepisów truciciele prześlizgną się przez szpary i powstrzymają nas przed prawdziwą gospodarką o obiegu zamkniętym”.
Harmonizacja jest niezbędna
Omawiając proponowany organ nadzorujący ROP, Simon mówi, że działałby on jako „punkt kompleksowej obsługi w zakresie rejestracji i raportowania oraz miałby wpływ na zharmonizowane przepisy ROP”.
Organ nadzorczy będzie również monitorować sprawozdawczość w celu zapewnienia wiarygodnych i porównywalnych danych, monitorować granice w celu wyeliminowania osób nieuprawnionych do korzystania z usług oraz wspierać tworzenie nowych systemów rozszerzonej odpowiedzialności w UE i poza nią.
Finansowanie prawdziwie cyrkularnych opakowań
Drugi filar przedstawiony w badaniu ZWE zakłada, że opłaty ROP powinny nie tylko pokrywać koszty, ale również pomagać w finansowaniu zapobiegania powstawaniu odpadów, ich ponownego wykorzystywania i napraw poprzez specjalne fundusze naprawcze, infrastrukturę ponownego wykorzystywania i wspierające środki polityczne.
Według Simona branża opakowaniowa może przyczynić się do „udoskonalenia zarządzania, zwiększenia przejrzystości i harmonizacji systemów ROP, co zwiększy wydajność całego systemu”.
„Z drugiej strony, wprowadzający muszą pogodzić się z faktem, że optymalizacja gospodarki liniowej jest celem nieoptymalnym w obecnym kontekście UE i że prędzej czy później będą musieli sfinansować przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym wykraczającą poza recykling”.
Simon przypomina nam, że PPWR wyznacza cele zapobiegania i ponownego użycia. Rolą graczy w następnej generacji systemów ROP jest „finansowanie środków cyrkularnych niezbędnych do ich realizacji”.
