1 stycznia 2022 roku zaczął działać system kaucyjny na Słowacji. Od tego czasu Słowacy oddali 820 milionów opakowań po napojach, przekraczając w ten sposób zakładany cel na pierwszy rok funkcjonowania systemu. Nasz zagraniczny sąsiad jest pierwszym krajem w Europie Środkowej, który wprowadził to cyrkularne narzędzie, wyprzedzając wszystkich swoich pięciu sąsiadów - w tym Polskę.
Słowacja jest pierwszym krajem w Europie Środkowej, który wprowadził system kaucyjny za butelki i puszki PET. Każdego dnia zbieranych jest około 2,5 miliona butelek i puszek PET po napojach, które następnie trafiają do recyklingu. A wszystko to dzięki ogólnodostępnym punktom zbiórki w sklepach, których obecnie jest tam około 3 tysięcy. Większość sklepów jest wyposażona w recyklomaty.
- Słowacki system kaucyjny jest przykładem dobrze przygotowanych i zaimplementowanych ram prawnych oraz działań promocyjno-informacyjnych, w które były zaangażowane różne strony – od rządu i administratora systemu, sprzedawców, po producentów urządzeń, takich jak TOMRA. Efektem tego są zadowoleni słowaccy konsumenci, którzy szybko przyzwyczaili się do systemu kaucyjnego. Według badania konsumenckiego przeprowadzonego w marcu 2022 r., czyli zaledwie 3 miesięcy od startu systemu kaucyjnego, aż 99,2% respondentów wiedziało o nim, a 77% było zadowolonych z jego działania – mówi Anna Sapota, wiceprezes ds. public affairs dla Europy Północno-Wschodniej w grupie TOMRA.
Słowacki system kaucyjny krok po kroku
W listopadzie 2018 r. słowackie Ministerstwo Środowiska ogłosiło zamiar wprowadzenia systemu kaucyjnego, aby móc osiągnąć wskaźnik zwrotu na poziomie 90% do 2027 r., wyprzedzając cele postawione przez UE. Rok później zatwierdzono przepisy, a w 2021 powołano administratora słowackiego systemu kaucyjnego, którego tworzą cztery stowarzyszenia: Stowarzyszenie Producentów Napojów Bezalkoholowych i Wody Mineralnej, Słowackie Stowarzyszenie Producentów Piwa i Słodu, Słowacki Sojusz Nowoczesnego Handlu Detalicznego oraz Stowarzyszenie Handlu Detalicznego Republiki Słowackiej. Zrzeszają one większość producentów napojów na Słowacji, którzy wprowadzają na rynek około 80% opakowań na napoje objętych kaucją. Administrator jest odpowiedzialny za prowadzenie systemu z przejrzystym przepływem zarówno danych, jak i pieniędzy, a także za promowanie i komunikowanie systemu interesariuszom i opinii publicznej. Oprócz początkowych wkładów organizacji założycielskich, źródło dochodu administratora jest finansowane z nieodebranych kaucji za opakowania, przychodów ze sprzedaży zebranych materiałów oraz opłat administracyjnych uiszczanych przez producentów napojów.
- Słowacy przyjęli bardzo odpowiedzialne podejście do zwrotu zarówno plastikowych butelek, jak i puszek i są w to aktywnie zaangażowani, dlatego udało nam się zebrać ponad 70% opakowań objętych kaucją w ciągu pierwszych 10 miesięcy. Osiągając ten wynik, jak dotąd przekroczyliśmy cel ustawodawcy o 10% - powiedziała Lucia Morvai, dyrektor ds. zewnętrznych i komunikacji administratora systemu kaucyjnego na Słowacji.
Słowacja postawiła sobie za cel osiągnięcie 90% wskaźnika zwrotu do 2025 r., cztery lata przed celem unijnej dyrektywy w sprawie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku.
- Zainteresowanie recyklomatami TOMRA Collection w słowackich sklepach ciągle rośnie. Sklepy, które z początku zbierały opakowania ręcznie, decydują się na zbiórkę automatyczną, czyli inwestycję w recyklomat. Wynika to między innymi z oczekiwań klientów, którzy preferują sklep, w którym szybko i sprawnie oddadzą swoje opakowania. Zauważamy również, że wielu sprzedawców decyduje się na zakup dodatkowych maszyn lub tych o większej pojemności. To bardzo dobry krok w kierunku zwiększenia poziomów zbieranych opakowań do recyklingu. Cieszymy się, że sklepy biorą w tej transformacji aktywny udział, a my możemy być dla nich odpowiednim wsparciem – mówi Konrad Robak, Country Manager w firmie TOMRA Collection Polska.
Poza punktami zbiórki opakowań, na Słowacji powstał również nowy zakład sortowania butelek i puszek PET o wydajności przemysłowej, zdolny do przetwarzania całej rocznej produkcji w kraju. Nowy zakład w Kočovcach, Rakoľuby, został wyposażony w urządzenia AUTOSORT™ od firmy TOMRA Recykling Sorting, dostarczając producentom opakowań napojowych posortowany materiał o wysokiej jakości, zużywając jednocześnie znacznie mniej energii do ich wytwarzania. Centralny Administrator Systemu Kaucyjnego jest obecnie znaczącym słowackim dostawcą dla lokalnych firm zajmujących się recyklingiem tworzyw sztucznych.
